Дали универзитетската диплома е помалку важна сега отколку пред 20 години?

Американците губат вера во вредноста на формалното образование и сметаат дека универзитетската диплома е сè помалку важна. Пред една деценија, перцепцијата на луѓето за високото образование во САД генерално беше позитивна. Каква е состојбата во Македонија?

univerzitetska-diploma-pomalku-vazhna-1469-fi

Извор: Unsplash / MD Duran

Во 2011 година, 86 проценти од дипломираните студенти изјавиле дека нивната диплома била добра инвестиција, додека во 2013 година, 70 проценти од возрасните рекле дека високото образование е „многу важно“. Денес, 29 проценти од Американците велат дека универзитетското образование не вреди за трошоците, а отприлика половина (49 проценти) велат дека четиригодишната диплома е помалку важна за добивање високо платена работа денес отколку пред 20 години, покажува анкета на истражувачкиот центар Pew.

Помал поврат на инвестицијата

Растечкиот трошок за колеџ и зголемениот студентски долг влијаеле на промената на ставовите за високото образование, се наведува во извештајот кој анкетирал повеќе од 5.000 Американци, пишува CNBC.

Во текот на последните 20 години, школарината за факултет и инфлацијата, ги остава студентите во значителни долгови. Просечната цена на школарината на приватните факултети пораснала за 144%, додека државните школарини и такси пораснале за 171% за студенти надвор од државата и 211% за студенти во државата.

Неплатениот студентски долг во САД изнесува околу 1,6 милијарди долари, и ги оптоварува Американците повеќе од долговите на кредитни картички или автомобилскиот долг.

Овој пораст на трошоците доведе до тоа повеќе луѓе да се прашуваат дали повратот на инвестицијата вреди за финансискиот влог. Само 22 проценти велат дека трошокот за стекнување четиригодишна диплома денес се исплати дури и ако некој мора да земе кредит.

Милионер верува дека само една вештина е потребна за успешна кариера и тоа не е програмирање 

Разлика во платите со универзитетска и средношколска диплома

Дипломираните студенти во просек заработуваат повеќе од оние кои немаат четиригодишна диплома – но оваа таканаречена премија на универзитетските плати се намалува.

Неодамнешен извештај на Федералните резерви на Сан Франциско откри дека разликата во платите меѓу оние со универзитетски и средношколски дипломи достигнала врв кон средината на 2010-тите, но се намалила за четири процентни поени во 2022 година.

Економистите овој пад го припишуваат на побрзите зголемувања на платите кај средношколците. Во периодот од 2020 до 2024 година, младите средношколци оствариле раст на реалните плати од 9,4% (прилагодени за инфлација), додека дипломците имале само 2,2% зголемување на заработката, известува Институтот за економска политика.

Да бидеме јасни, разлика во платите сè уште постои меѓу американските работници со дипломи и оние кои се откажуваат од универзитетско образование. Средната годишна заработка меѓу младите (25-34 години) со четиригодишна диплома, прилагодена за инфлација, била 77.000 долари во 2023 година, додека оние кои имаат само средношколски дипломи заработиле 45.000 долари. Младите жени кои завршиле универзитет заработиле 65.000 долари, додека нивните колеги без диплома заработиле околу 36.000 долари.

Подобри можности за работа за недипломци

Непоседувањето универзитетска диплома е долготрајна пречка за луѓето кои бараат високо платена работа, но сè повеќе работодавци ги отфрлаат барањата за диплома при вработувањето.

Една од три компании вели дека повеќе не ги наведува образовните барања во своите огласи за платени работни места, туку избираат да прифатат пристап за вработување базиран на вештини.

Концептот станува сè попопуларен во секторите за технологија, консалтинг и финансии, а компании како Google, IBM, Deloitte и Bank of America избегнуваат четиригодишни дипломи за некои улоги.

Сето ова значи дека работниците без диплома имаат пристап до подобро платени работни места за кои можеби не биле квалификувани или воопшто не биле ни земени предвид пред 10 или 15 години.

Факултет или курс

Светскиот тренд на свртување кон неформално образование е присутен и во Македонија иако можеби не така изразен како во САД главно поради културолошките разлики како и полесниот финансиски товар што го имаат македонските студенти наспроти нивните колеги од САД кои неретко завршуваат со стотици илјади доалри студентски долг.

Во изминатите дваесет години, Македонија доживеа значителни промени во стапките на запишување во високото образование. Ако на почетокот на 21 век имаше значително зголемување на запишувањата, поттикнати од владините политики насочени кон проширување на пристапот до високото образование и основање на нови пред се приватни високообразовни институции. Сепак, неодамнешните трендови покажуваат стабилизација и дури и благо опаѓање на стапките на запишување.

Од 2009 до 2017 година, стапката на запишување во високото образование се зголеми од 29,9% на 35,35%, што ги одразува напорите на владата да го направи високото образование подостапно со т.н. дисперзирани студии, воведување на различни реформи и основање на нови државни високообразовни институции.

Сепак, според податоците од Државниот завод за статистика, во академската година 2022/2023, имаше 53.821 запишани студенти, што претставува зголемување од 4,2% во однос на претходната година. И покрај ова краткорочно зголемување, целокупниот тренд сугерира долгорочна стабилизација​.

Еволуцијата на пазарот на труд влијае на запишувањето во високото образование. Со зголемениот акцент на стручното образование и практичните вештини, многу млади луѓе се одлучуваат за алтернативни образовни патеки и неформално образование преку бројните Академии и курсеви кои ветуваат побрзо вработување. Растот на гиг економијата и важноста на дигиталните вештини исто така придонесуваат за оваа промена. Како резултат, традиционалните високообразовни институции гледаат помалку запишувања​.

Избор на уредникот

Prijavi se na novosti.