Комплетна примена на законот од 2027 година
Пратениците на ЕУ парламентот убедливо ја поддржаа привремената спогодба постигната во декември во преговорите со Советот, со 523 гласови „за“, само 46 против, пишува порталот TechCrunch. Овој, како што многумина велат, „историски закон“ ќе претставува рамка која го препознава ризикот во вештачката интелигенција и во неа ќе се применуваат различни правила и барања во зависност од нивото на ризик поврзано со конкретниот случај на употреба.
Законот за вештачката интелигенција ќе стапи на сила 20 дена откако ќе биде објавен во Службениот весник на ЕУ. Сепак ќе се спроведува постепено, првиот подсет одредби (случаи во кои се забранува употреба) ќе се применува по шест месеци, додека останатите ќе се применуваат по 12, 24 и 36 месеци. Комплетна примена не се очекува пред средината на 2027 година.
Што ќе се санкционира?
Според законот, неколку потенцијални употреби на вештачката интелигенција се сметаат за „неприфатлив ризик“ и се целосно забранети (како што се социјалното оценување или сублиминалната манипулација).
Законот исто така дефинира сет на „високоризични“ апликации (како што се вештачката интелигенција користена во образованието или вработувањето, или за далечинска биометрија). Овие системи мора да бидат регистрирани, а нивните развивачи се должни да се придржуваат до одредбите за управување со ризици и квалитет предвидени со Закон.
Европскиот пристап заснован на ризик го остава големиот дел од апликациите со вештачка интелигенција надвор од законскиот опфат, бидејќи се сметаат за низок ризик – без примена на строга регулатива.
Сепак, законот поставува одредени (благи) обврски за транспарентност на третиот подсет на апликации, вклучувајќи ги AI четботовите; генеративните AI алатки кои можат да креираат синтетички медиуми (познати како deepfake); и општите модели на вештачка интелигенција (GPAI). Најмоќните GPAI-и се соочуваат со дополнителни правила ако се класифицира дека поседуваат таканаречен „системски ризик“ – тогаш се применуваат обврските за управување со ризик.
Неодамнешниот договор на OpenAI со Le Monde и Prisa Media ја разгоре дебатата што удира во суштината на нашата професија: дали вештачката интелигенција ќе ги замени новинарите?
Како новинари, промените не ни се нешто туѓо. Од појавата на печатениот медиум до подемот на дигиталните медиуми, новинарската индустрија континуирано се прилагодува на новите технологии и парадигми. Сепак, доаѓањето на вештачката интелигенција најавува трансформација од невидена големина, предизвикувајќи го не само начинот на кој пишуваме и дистрибуираме вести, туку и нашата улога во обликувањето на јавниот дискурс.
Моментална состојба
Застапниците на вештачката интелигенција тврдат дека нејзината интеграција во редакциите ќе направи револуција во новинарството, овозможувајќи ни да работиме побрзо, попаметно и поефикасно од кога било досега. Алатките управувани од вештачката интелигенција веќе почнаа да ги насочуваат различните аспекти на новинарскиот процес, од автоматско пишување вести до анализа на податоци и продуцирање на содржината. Овие технологии имаат потенцијал да ги зголемат нашите способности, ослободувајќи нè од досадните задачи, охрабрувајќи нè да се фокусираме на активности од повисок ред, како што се истражување, анализа и раскажување приказни.
Сепак, олеснувањето со себе носи цена. Дали овие технолошки достигнувања ќе нè направат заменливи? Дали новинарската професија ќе остане во базенот на застарени професии на кои денес ни изгледаат далечно? Може ли брзиот одговор на алгоритмот да го замени остроумното око на новинарот, префрлајќи нè во обични канали на машински генерирана содржина?
Извор: Борјан Бојчев
Вештачката интелигенција (ВИ) е многу интересен феномен кој веќе полека, но сигурно навлегува во новинарството. Некои американски медиуми почнаа да креираат содржини со ВИ, но кај нас верувам е уште рано за тоа. Јас сметам дека оваа алатка нема никогаш да ја смени основата на новинарството, а тоа е истражувањето, информирањето и доаѓањето до нови информации, што ниту еден компјутер не може да го замени. Според мене, ВИ може само да му помогне на дневното новинарство (порталите) во креирањето содржини од секојдневни настани, но стилот на пишување и начинот на кој работи еден новинар секогаш ќе биде тоа што го разликува од другите, така што традиционалното новинарство е безбедно. Најбитно е новинарите да се приспособат на новите алатки, бидејќи во овие модерни времиња медиумите мора да ги следат трендовите кои доаѓаат со дигитализацијата.
Иако вештачката интелигенција несомнено може да нѝ помогне во обработката на огромни количини на податоци и идентификување на обрасци и трендови, таа не може да ја замени интуицијата, расудувањето и моралниот компас што ги водат нашите новинарски потфати. На алгоритмот му недостига капацитет за емпатија, способност за распознавање на нијанси и контекстуално разбирање што го разликува вистинското новинарство од обичната дисеминација на информации.
Извор: Снежана Лупевска – Созен
Вештачката интелигенција предизвика најпрво страв во нашата фела. Бидејќи видовме дека машините можат да ги заменат луѓето . Дури и нас водителите на емисии -може да се искреираат ликови кои ќе водат и вести и емисии. Техничките работи исто така можат да се завршат преку употребата на вештачката интелигенција. И веднаш си го поставивме прашањето дали AI е нашиот непријател? Но не е така, колку и да се плашиме, AI не може да ги замени луѓето. Можеби може да замени куси вести, да даде основни информации, но на луѓето сè уште им се потребни емоциите, а само репортерска сторија е добра сторија која вклучува луѓе може да биде релевантна и атрактивна за гледање или читање. Затоа стравот е неоправдан. AI е полезна алатка во новинарството. За преводи од неколку јазици, за олеснување на работниот процес , за дознавање на основни информации за идеи и нивна разработка. AI не е нашиот непријател туку олеснувач во работењето. На саемот во Абу Даби посветен на употребата на вештачката интелигенција кој го посетив минатата година видов интересни позитивни примери. Колку повеќе учиме толку подобро за нас. А емоциите никој не може да ги замени, нашите стории се токму тоа да предизвикаат реакција кај луѓето-позитивна или негативна.
Предизвици и етички размислувања
Подемот на вештачката интелигенција покренува длабоки етички прашања кои бараат сериозно внимание. Од алгоритамска пристрасност до загрозувањето на приватноста и потенцијалот за засилување на дезинформациите, етичките импликации на вештачката интелигенција во новинарството не можат да се занемарат. Тука се јавува и прашањето за плагијатот. Што се случува кога на ChatGPT ќе му кажеме да ни напише статија на определена тема користејќи го стилот и тонот на некој познат и наградуван новинар или писател? Дали текстот што ќе го добиеме и преработиме можеме да го потпишеме како свој? Ќе ја изгубат ли автентичноста младите новинари во трката со времето? Што е со генерирањето на лажни вести и информации? Со оглед на тоа што алгоритмите копаат огромни складишта на лични податоци за да ја персонализираат содржината на вестите, се поставуваат прашања за етичкото собирање и користење на овие информации.
Ќе нè биде или не?
Како и секогаш се поставува Хамлетовото прашање – Да се биде или не? Во навигацијата во сложениот однос помеѓу вештачката интелигенција и новинарството, мораме да прифатиме дека е нужно зло. Наместо да ја гледаме вештачката интелигенција како закана за нашата професија, треба да го искористиме нејзиниот потенцијал за да ги подобриме нашите способности воведувајќи нова ера на новинарството што го комбинира најдоброто човечко расудување со моќта на машинската интелигенција.
На крајот, прашањето дали вештачката интелигенција ќе ги замени новинарите не е прашање на неизбежност, туку на избор. А наше е да ја зачуваме благородната цел и трајните вредности на нашата професија.